Wyznaczanie sobie zbyt małych celów

Zastanawiając się nad normą wydajności, odpowiednią dla ludzi w późniejszym okresie ich życia, mamy skłonność oceniania ich zbyt nisko. Obserwujemy wokół nas starszych ludzi, którzy przez całe lata nie dokonali niczego nowego ani zmuszającego do wysiłku i stwierdzamy spokojnie, że to normalne „w ich wieku”. Przyglądając się grupie niezbyt bystrych, pozbawionych ambicji i sukcesów ludzi w wieku około 30 lat nie przyszłoby nam do głowy uznać ich sytuację za normalną w ich wieku. Zakładalibyśmy przecież, że młodzi powinni dążyć i odznaczać się postępami, ale nie czynimy takiego założenia w odniesieniu do starych ludzi. Jest jednak wiele przykładów ludzi starych, którzy wysoko mierzą i osiągają sukcesy,i z nich właśnie powinniśmy brać przykład dla siebie. Ich żywotność nie jest upośledzona, a ich żwawość utrzymywana jest dzięki aktywności. Sir Francis Chichester postawił sobie zadanie opłynięcia świata dookoła w wieku 65 lat, podczas kiedy większości ludzi w tym wieku nie przychodzi do głowy nic bardziej awanturniczego niż kopanie we własnym ogródku. Ludzie często mówią, że mieli masę pomysłów, gdy byli w wieku około 20 lat, ale to się zmieniło teraz, kiedy są starsi. Na to można się zgodzić, istotnie byli bardziej pomysłowi. Ale czyż nie były to często pomysły nie przemyślane? Zanim jakiś pomysł został sprawdzony, już go porzucano i zastępowano innym. Posiadanie wielkiej liczby klocków do składanki nie ma samo w sobie większej wartości, dopóki się nie sprawdziło, czy one rzeczywiście do siebie pasują i czy można z nich ułożyć obrazek. W miarę starzenia się wzrastająca liczba naszych pomysłów zostaje poddana próbie i w ten sposób zmuszeni jesteśmy rozwinąć w sobie nawyk szybkiego eliminowania tych „niedowarzonych”. Umiejętność lepszej oceny na tym się właśnie opiera. Dla myślicieli, takich jak np. Bertrand Russel, wiek nie stanowił przeszkody, a wielu mniej niezwykłych ludzi zaczyna miewać wartościowe pomysły dopiero po ukończeniu 30 lub 40 lat i zgromadzeniu wystarczających zasobów wiedzy i doświadczenia.